Tytuł wykładu to "Kurhany, które nie mieszczą się w schematach. O wynikach wykopalisk kurhanów w Nowym Chorowie".
Tematem spotkania będą wczesnośredniowieczne cmentarzyska kurhanowe z charakterystycznymi, kwadratowymi nasypami, które występują wyłącznie na Pomorzu. Ta unikalna forma pochówku – określana jako kurhany typu Orzeszkowo – stanowi jeden z najbardziej intrygujących problemów archeologii wczesnośredniowiecznej tego regionu.
Nazwa pochodzi od nekropoli w Orzeszkowie (pow. łobeski), badanej już w latach 1921–1924. Kurhany tego typu to z reguły czworoboczne, kamiennie obudowane nasypy, w których wewnątrz znajdowane są komory grobowe lub bruki kamienne. Pochówki są birytualne – obok inhumacji występuje także kremacja – a wyposażenie zmarłych bywa bardzo skromne.
Co ciekawe, tego rodzaju „architektura funeralna" pojawia się w czasie, gdy na Pomorzu rozwijały się już nominalnie chrześcijańskie cmentarze, co czyni je jeszcze bardziej zagadkowymi.
Do II wojny światowej przebadano jedynie kilkanaście takich obiektów, a ostatnie szerzej zakrojone badania prowadzono w latach 60. XX wieku. Dopiero w 2022 roku rozpoczęto nowy projekt badawczy – na cmentarzysku w Nowym Chorowie (pow. słupski). Obecnie trwa już czwarty sezon wykopalisk, a ich wyniki rzucają nowe światło na genezę, chronologię oraz wewnętrzne relacje między pochowanymi osobami.
Wykład przybliży zarówno historię badań, jak i najnowsze odkrycia terenowe, które pozwalają lepiej zrozumieć te nietypowe pomorskie nekropolie.
Prelegentem będzie dr Sławomir Wadyl z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. To archeolog i historyk, który z pasją zgłębia tajemnice wczesnego średniowiecza. Ukończył archeologię i historię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, a dziś swoje badania prowadzi na Uniwersytecie Warszawskim. Szczególnie interesuje go Pomorze – bada, jak zmieniały się tam zwyczaje pogrzebowe przed wiekami. Kieruje też projektem naukowym „Ciepłe – wczesnośredniowieczny kompleks osadniczy. Piastowski klucz do Pomorza Wschodniego", który realizuje dzięki wsparciu Narodowego Centrum Nauki.